ديدار با سمير امين
در باره تشکيل فوروم اجتماعي خاور ميانه
عيسي صفا – پنج شنبه 16 مهر 1383 – 7 اكتبر 2004
ياد آوري
بعد از تشکيل موفقيت آميز اولين فوروم اجتماعي جهاني در برزيل ( پورتو آلگر) و تصويب بک منشور جهاني، گسترش و جهاني کردن فعاليت فوروم اجتماعي در دستور کار قرار گرفت. فوروم هاي قاره اي ( مانند فوروم اجتماعي اروپا ، افريقا و… ، تماتيک و منطقه اي در زمان کوتاهي گسترش يافتند. تلاش براي تشکيل فوروم اجتماعي خاورميانه به اشکال متنوع ، اما کم دامنه و محدود ،مطرح بوده است. گروه تدارک فوروم اجتماعي ايران با حضور خود در فعاليت فوروم هاي اجتماعي در مسير اين تلاش ها قرار گرفت. همچنين ما در دو نشست عمومي تدارک فوروم اجتماعي اروپا – مديترانه شرکت کرديم ( در پاريس و ناپل) که در عين حال بيانگر گرايش هاي گوناگون نسبت به چگونگي وحدت دنياي عرب هم بود. ما در فرصت هاي مختلف ايده تشکيل فورم اجتماعي خاور ميانه را پي گيري مي کرديم. يکي از اين يهترين فرصت ها ديداري بود که با سمير امين داشتم. لازم به تذکر است که سمير امين در تمامي فوروم ها فعال است. يادداشت هاي زير فشردهاي از نظريات وي در باره فوروم ها و ضرورت تشکيل فوروم خاور ميانه است که با من در ميان گذاشته است.
ما در تشکيل فوروم اجتماعي خاور ميانه دچار تاخير هستيم
به نظر سمير امين ما در شکل گيري فوروم خاور ميانه دچار تاخير هستيم. امپرياليسم جهاني به سرکردگي آمريکا منطقه ما را زير فشار قرار داده است.نفت ونقش ژئو پليتيک خاورميانه مزکز توجه آنهاست. همکاري دولت هاي منطقه با قدرت هاي امپرياليستي نيروهاي مترقي اين منطقه را با وضعيت دشواري روبرو ساخته است. براي امپرياليسم جهاني حمله به خاور ميانه امري است ساده! ديکتاتوري در کشورهاي منطقه ، نابودي احزاب سياسي ، انجمنها و… مفاومت در برابر امپرياليسم را دشوار مي سازد. با اين حال اما، جنبش هاي اجتماعي به درجات متفاوت در دنياي عرب وجود دارند. سازمانهاي غير دولتي به علت محلي بودن و نداشتن استراتژي به وسيله اسلاميها اشغال مي شوند.يعني اپورتونيستهاي طبقات متوسط بر انجمن هاي غير دولتي مسلط هستند. در مراکش فشار دولتي بر جنبش هاي اجتماعي تا حدي کمتر هستند و نيروهاي مترقي از امکان فعاليت بالا تري برخوردار هستند. در مصر و لبنان نيروهاي اسلامي در انجن هاي غير دولتي نفوذ زيادي دارند. فعاليت آنها را بايد به ديده شک نگاه کرد ولي بدون مبالغه شکاکيت !.در سوريه دولت اجازه فعاليت هاي اجتماعي را نمي دهد. در واقع دو گرايش نسبت به فوروم اجتماعي در جهان عرب وجود دارد:
گرايشي که به قصد استفاده سياسي از فوروم هاي اجتماعي شکل گرفته و اخيرا در بيروت نشست عمومي داشتند. اين گرايش اسلاميها را هم در بر مي گيرد. با اين نيروها نمي توان پاي تشکيل فوروم اجتماعي رفت.گرايش ديگر سازمانهاي غير دولتي هستند که عليرغم افراد با حسن نيت در بين آنها، عمدتا زير نفوذ اپوروتونيسم هستند. در تدارک فوروم خاور ميانه ما بايد روي نيرو هاي رزمنده اي حساب کنيم که قادر به مبارزه با ارتجاع و امپرياليسم باشند. در بين اين نيروها، ما بايد شبکه شبکه ها را ايجاد کنيم.در بين نيروهايي که مي توانند به ما کمک کنند نيروهاي مترقي هند است. فوروم جهاني در هند به لحاظ وجود دمکراسي و بويژه حضور قدرتمند حزب کمونيست هند موفق بود . از ديگر نيروها حزب کمونيست و کنگره ملي افريقاي جنوبي است که مي توان با آنها همکاري جدي داشت. بايد توجه کرد که فوروم اجتماعي جهاني پورتو آلگر هنوز تحت تسلط آمريکاي لاتينيها و اروپائيها است.
روند عملي تشکيل فوروم اجتماعي خاور ميانه و عضويت سمير امين در گرو تدارک فوروم اجتماعي ايران
براي شروع روند فعاليت عملي سمير امين برخي از روابط با جنبش هاي دنياي عرب را در اختيار من گذاشت.پيشنهاد من تدارک اولين نشست بين جنبش هاي موجود بديل جهاني شدن در خاور ميانه بود که مورد موافقت سميرامين قرار گرفت. بنابرين بايد فعاليت تدارکاتي را در مرحله اي بالاتر و جدي تر پي گيري کرد.قبل از ديدار، من مدارک فوروم اجتماعي ايران را به وي داده و خواستار عضويت ايشان در گروه تدارک شده بودم.سمير امين به سادگي اين تقاضا را پذيرفت!