در سلسله نوشته هایی که به ویزگیهای حزب کمونیست قرن بیست و یکم می پردازم ( از نظر نویسنده میزان تغییرات در قرن بیست و یکم آنچنان عمیق و گسترده است که به روز شدن احزاب کمونیست را در دستور کار قرار می دهد)، حزب توده ایران جایگاه اصلی را برای نویسنده دارد. در واقع کمونیست های هر کشور که شناخت بهتری از جامعه و تاریخ مبارزاتی و کمونیستی خود دارند ، وظیفه دارند کمونیسم مورد نظر خود را برای قرن حاضرارایه دهند. در مورد حزب توده ایران که نویسنده از سال 1982 تا کنون عضو آن بوده است ،در سه عرصه به ارزیانی خواهم پرداخت : 1 ـ ایدئولوزی 2ـ خط مشی سیاسی و برنامه ای3ـ موازین تشکیلاتی و اساسنامه ای.
تشکیل حزب توده ایران
در هیچ مدرک و سند حزب توده ایران، بیانه اعلام موجودیت حزب یافت نمی شود ! هوش مصنوعی هم نتوانست چنین بیانیه ای را پیدا کند. به هر حال در خلاصه ای از شکل گیری حزب توده ایران در سایت حزب این گونه می خوانیم که :«به دنبال تعقیب شدید حزب کمونیست، هجوم‌های وحشیانه و گسترده دستگاه امنیتی رضا شاه به اعضا و فعالان حزب در سراسر ایران، دستگیری، شکنجه، و زندانی پنجاه و سه نفر و قتل ارانی، فعالیت حزب کمونیست قطع شد. پس از سقوط حکومت رضا شاه، و در پی رهایی یاران دکتر تقی ارانی از زندان ستم‌شاهی، حزب توده ایران به همتِ شماری از برجسته‌ترین مبارزان راه آزادی و منادیان رهایی میهن از بند‌های استثمار، استبداد، و واپس‌ماندگی، به‌ریاست سلیمان محسن اسکندری، یکی از رجال بنام و آزادی‌خواهِ صدر مشروطیت، بنیاد گذارده شد.»
در همین جا این پرسش پیش می آید که چگونه فعالیت حزب کمونیست قطع شد؟ آیا بیانیه ای از طرف رهبران این حزب داده شد که فعالیت حزب کمونیست را منحل اعالام کرده اند؟آیا دستگیری رهبران یک حزب ، بستن انتشارات آنها به معنای انحلال یک حزب است؟ اعضا و کادرهای حزب کمونیست چه شدند؟آیا وجود خود اعضا حزب بدون انحلال رسمی حزب به معنای تداوم فعالیت آن حزب نیست؟ هنگام اعلام موجودیت حزب توده ایران در 10 مهر 1320 رفتار اعضای حزب کمونیست ایران چگونه بوده است؟ آنچه که در باره تشکیل حزب توده ایران در بالا می خوانیم در سخنرانی عبدالصمد کامبخش در یادبود کنگره هفتم کمینترن ( بین الملل سوم) در سال 1965 به این شکل مطرح شده است : « پس از کنگره هفتم فعالیت حزب کمونیست ایران کوتاه مدت بود ، به واسطه تعقیب پلیس و گرفتاری فعلان حزب که منجر به «محاکمه پنجاه و سه نفر» گردید این فعالیت موقتا قطع شد.بجاست در همین جا گفته شود که خود دادرسی پنجاه و سه نفر و به ویژه دفاع افشاگرانه دکتر تقی ارانی در دادگاه تاثیر بسزایی در عقول به نفع کمونیست ها و کمونیسم بخشید.در سال 1941 حزب توده ایران به جای حزب کمونیست تشکیل یافت. خود نام جدید حاکی ازآن است که تشکیل آن برمبانی ایده های کنگره هفتم کمینترن بوده است» (اسناد و دیدگاه ها، حزب توده ایران از آغاز پیدایی تا انقلاب بهمن 1357، انتشارات حزب توده ایران ص35) عبدالصمدکامبخش یکی از رهبران برجسته حزب کمونیست ایران بود.کنگره هفتم کمینترن مورد اشاره عبدالصمد کامبخش در سال 1935 تشکیل شد و بر پایه سر بر آوردن جریانهای فاشیستی به کمونیست های جهانی تشکیل جبهه وسیع ضد فاشیستی را توصیه می کرد.
اردشیر آوانسیان از دیگر رهبران برجسته حزب کمونیست ایران در مورد پایه گذاری حزب توده ایران به روشنی به نقش اعضای حزب کمونیست ایران اشاره می کند :
« پس از سرنگونی دیکتاتوری رضا شاهی زمینه ای برای فعالیت دموکراتیک بوجود آمد. احزاب و جمعیت های گوناگون تشکیل شد و حزب توده ایران درپیشاپیش نهضت دموکراتیک قرارگرفت. اعضای حزب کمونیست که از زندان ها و تبعید گاه ها باز می گشتند این حزب را بوجود آوردند و فعالیت حزب توده ایراندر آغاز کار بسیار دشوار بود.» ( همانجا ص55)
در اینجا روشن کردن جایگاه آنچه که به عنوان گروه «53 نفر» در پایه گذاری حزب توده ایران مشهور شده است، باید گفت که پلیس سیاسی تا حد زیادی افراد را کنار هم گذاشته و یک گروه 53 نفره درست کرده است.بزرگ علوی یکی از اعضای مهم این گروه در کتا ب53 نفر خود می گوید :
« خود شهربانی، خود اداره سیاسی هم که حکم توقیف ما را صادرکرده بود، هنوز تصمیم نگرفته بود که چند نفر راباید بیک تشکیلات فرضی منتسب کند، اقوی دلیل جرم این افراد پنجاه سه نفر این بود که دکتر ارانی را میشناسند، اما در باره بعضی این جرم هم صدق نمی کرد.»( 53 نفربزرگ علوی ص 71) در جایی دیگر در همین کتاب بزرگ علوی به رابطه 53 نفر با زندانیان سیاسی سابق اشاره می کند : « از طرف دیگر هر یک از پنجاه و سه نفر در اثر آمیزش با سایر زندانیان سیاسی سرگذشتهایی را شنیدند و از وقایعی اطلاع حاصل کردند که تا آنوقت برای آنها غیر قابل تصور بود.» ( 53 نفر ص 55)
در مقدمه اسناد کنگره ششم حزب توده ایران رابطه حزب توده ایران با کمونیست های ایران را این گونه توضیح می دهد : « حزب توده ایران ، وارث و ادامه دهنده راهی بود که کمونیست های ایران ده ها پیش از آن آغاز کرده بودند.» و در ادامه به توقف فعالیت حزب کمونیست ایران اشاره می شود.» ( ص3 مقدمه کنگره ششم حزب توده ایران. سایت حزب). در واقع استفاده از واژه « وارث» که به معنای اصلی خود، ارث بردن از مرده هاست تعریفی غیر دقیق و نادرست از رابطه حزب کمونیست ایران و حزب توده ایران است.هیچ سندی مبتنی بر مرگ حزب کمونیست ایران وجود ندارد که وارث داشته باشد!( ادامه دارد)
