سیاسی

در فرانسه چه گذشت و چه خواهد گذشت؟ عیسی صفا

مکرون با انحلال مجلس شورای ملی فرانسه و اعلام انتخابات زودرس، جامعه و نیروهای سیاسی در فرانسه و فراترازآن را غافلگیر و شگفت‌زده کرد. مکرون با طرح «روشن شدن» چندین بار کوشش کرد این معما را رمزگشایی کند وبگوید که «ماسک»‌ها برداشته می‌شود، اما ماسک کدام نیروهای سیاسی؟ یک ضرب‌المثل ترکی شاهسون بغدادی می‌گوید: بولاشماسا دورولماز! (تا گل‌آلود نشود صاف نخواهد شد!) آیا پس از گل‌آلود شدن فضای سیاسی، با انتخابات زودرس نتیجه‌ی صاف وروشنی بدست آمد و یا برابهامات افزوده شد؟ دومی ‌درست است.

برخلاف تمام نظر سنجی‌ها با شگفتی تمام جبهه مردمی‌نوین که عمر تشکیل آن به چند روزبیشتر نمی‌رسید با 182 رای بیشترین رای را در مجلس بدست آورد. همه نظر سنجی‌ها جایگاه اول را به حزب نوفاشیست «تجمع ملی» به رهبر مارین لوپن می‌دادند که بر حسب این نظر سنجی‌ها می‌بابیست بین 215 تا 240 نماینده را روانه مجلس شورای ملی کند. نتیجه 125 نماینده بیشتر نبود! 18 نماینده اضافه شده به راست افراطی ائتلاف بخشی از حزب جمهوریخواهان به آنان است. اقلیتی از حزب جمهوریخواهان در روشی توطئه‌گرانه و به رهبری اریک سیوتی رهبر حزب، بدون توافق حزب به ائتلاف با راست افراطی دست زدند که حزب را وارد انشعاب کردند. خود اینکه نظرسنجی‌ها صددرصد اشتباه کرده بودند، چیزی بالاتر از«اشتباه» است، ضریب خطای این نظرسنجی‌ها حدود یک درصد اعلام شده بود. شعاری در خیابان‌های ایران بعد از کودتای انتخاباتی سرداده می‌شد که: تقلب یک درصد، دو درصد نه پنجاه و سه درصد! در واقع بیشتر این نظرسنجی‌ها تحت کنترل «ونسان بولوره» میلیاردر حامی‌حزب تجمع ملی بود و برای جوسازی و شستشوی مغزی عمومی ‌رای‌دهندگان به کار برده می‌شد، می‌گفتند کار دیگر تمام شده و حزب تجمع ملی حتی ممکن است اکثریت مطلق را بدست آورد ( مجلس ملی فرانسه 577 نماینده دارد). همین انحصار رسانه‌ای ونسان بولوره که اکثر کانال‌های تلویزیونی، روزنامه ورا خریده در تبلیغ به نفع حزب تجمع ملی بر شبکه‌های اجتماعی اینترنتی هم چنگ انداخته بود، منشا توهم‌پراکنی در مورد موازنه قوا در بین نیروهای سیاسی فرانسه بود. در تحلیل حزب کمونیست فرانسه تشدید فعالیت اینترنتی حزب تجمع ملی باعث بالارفتن رای آنها در جلب افکار عمومی ‌بوده است. در ساعات قبل از شروع انتخابات که دیگر تبلیغ نیروهای سیاسی ممنوع است، شبکه‌ای وابسته به ونسان بولوره اعلام کرد که دولت مکرون از قانون مهاجرت که اخیرا تصویب شده بود برای جلب همکاری چپ عقب‌نشینی کرده است. دولت مکرون مجبور به سرعت عمل در تکذیب این خبر جعلی شد.

پس از روشن شدن نتایج انتخابات مجلس، مکرون با انکار این نتایج اعلام کرد که: این انتخابات برنده‌ای نداشته چون هیچ نیرویی به اکثریت مطلق دست نیافته است! در حالیکه جبهه احزاب مکرون یعنی «آنسامل» به معنای «مجموعه» با شرکت سه حزب در آن و از جمله حزب «رنسانس» مکرون با از دست دادن نزدیک به 80 نماینده از اکثریت نسبی مجلس به جبهه دوم با 168 رای تبدیل شدند. یعنی نتیجه انتخابات مجلس بشدت دستخوش بازنده و برنده شد. کمتر مسابقه ورزشی می‌توان یافت که بازنده زیر نتیجه بزند و ادعا کند: برنده‌ای وجود ندارد!

انتخاب رِئیس مجلس عرصه دیگری بود که به روشنی موازنه قوا در شرایط نوین را روشن می‌کرد. جبهه مردمی ‌نوین آندره شسین عضو رهبری پرسابقه حزب کمونیست فرانسه را به عنوان نماینده خود در مجلس انتخاب کرد. وی در دور سوم به نتیجه 207 رای در مقابل نماینده جبهه متحد احزاب مکرون به اضافه حزب «جمهوریخواهان» که 47 نماینده داشتند به 220 رای دست یافت و اول شد. اما از این 220 رای 17 تای آن متعلق به وزرای دولت مکرون هستند‌ که با زیر پا گذاشتن مفهوم جدایی قوای مجریه و مقننه در رای‌گیری شرکت کرده‌اند. بدون رای آنها نماینده جبهه مردمی‌نوین ریاست مجلس را بدست می‌گرفت. حزب فرانسه نافرمان که اکثریت نمایندگان در جبهه مردمی نوین در مجلس را بدست آورده است، شکایتی علیه زیرپاگذاشتن مرز قوای مقننه و مجریه را شروع کرده است. تحلیل 207 رای آندره شسین نماینده جبهه مردمی‌نوین فرانسه هم می‌تواند به درک موازنه قوا در «بالا» کمک کند. این 207 رای شامل 182 رای جبهه 13 رای یک جریان کوچک «چپ مستقل» در مجلس می‌شود که جمع آن 195 رای است. 12 رای اضافه نشان می‌دهد که آندره شسین قادر به جمع کردن نیرو فراتر از خودی‌ها بوده است.

شگفتی دیگر در انتخابات درونی مجلس پیش آمد. در انتخابات درونی 22 مقام گرداننده مجلس شامل معاون‌ها، مسئول مالی، منشی‌ها وبه رای گذاشته شد. این انتخابات که در دور اول به دلیل تلاش برای تقلب لغو و دو باره برگزار شد! (10 پاکت رای با اسم قلابی در صندوق انداخته شده بود) شاهد انتخاب شدن 12 نماینده از طرف جبهه نوین مردمی‌شد! پست کلیدی امور مالی در دست اریک کوکرل نماینده فرانسه نافرمان باقی ماند و هیچ پست کلیدی در اختیار جریان مکرون قرار نگرفت. حزب نو فاشیست تجمع ملی حتی یک نماینده هم در مقام‌های 22 نماینده مجلس بدست نیاورد. جالب توجه است که در یک دور انتخابات این مقام‌ها، حزب تجمع ملی به نمایندگان حزب نافرمان رای دادند که یک تاکتیک بود برای اینکه تلاش کنند از جبهه مردمی ‌تقاضای رای متقابل کنند که از طرف آنها جواب منفی گرفت.

مکرون در اولین مصاحبه خود پس از تشکیل مجلس شورای ملی، جوهر دیدگاه خود را به این شکل بیان کرد که در دور دوم انتخابات چپ و جبهه وی به یکدیگر رای داده‌اند و بهتر است دولت آینده بیانگر این ائتلاف نانوشته برای جلوگیری از قدرت‌گیری راست افراطی باشد، البته بدون شرکت حزب نافرمان ملانشون که بیشترین نماینده را در جبهه مردمی‌نوین در مجلس بدست آورده است. در واقع ترفند مکرون در این مصاحبه تلاش برای تفرقه در جبهه مردمی‌ بود. یک ساعت قبل از مصاحبه جبهه مردمی‌نوین بر سر نخست‌وزیر خود در صورت دعوت به تشکیل دولت به توافق رسیده بود. نخست‌وزیر جبهه مردمی‌ خانم لوسی کاسته 37 ساله است که سابقه فعالیت در عرصه‌های دفاع از خدمات اجتماعی را دارد و در مدتی کوتاه با فعالیت پیگیرانه و پرحرارت توانسته است خود را به افکار عمومی ‌فرانسه معرفی کند و شایستگی خود را برای اداره دولت جبهه مردمی ‌به منصه ظهور برساند.

در فرانسه چه خواهد گذشت؟

مکرون در مصاحبه مورد اشاره تصمیم به تشکیل دولت آینده را به 15 اوت ( اگوست) محول کرد، به نظر او با وجود برگزاری مسابقه‌های المپیک در فرانسه این دوره فطرت ضروری است. دولت فعلی استعفا داده و فقط وظیفه رتق و فتق امور اداری تا تعیین دولت آینده را به عهده دارد. شاید تاکتیکی هم در ادامه کار دولت کنونی گابریل اتل وجود داشته و آنهم این است که دولت استعفا داده را نمی‌توان استیضاح و برکنار کرد! شاید طرح مکرون این باشد که همین دولت گاربریل اتل را تا یک سال بر سر کار نگه دارد و پس از یک سال دوباره مجلس را منحل و انتخابات مجدد بگذارد. یکی از رهبران راست فرانسه در این مورد به مکرون هشدار داد که: در فرانسه نمی‌توان با جمهوری بازی کرد! از طرف دیگر مکرون قبل از انتخابات گفته بود در صورت به قدرت رسیدن راست یا چپ افراطی در فرانسه جنگ داخلی خواهد شد! حزب کمونیست فرانسه به مکرون لقب «آتش افروز خطرناک» را داده است. به هرحال مکرون فکر می‌کند با آتش افروزهایش دیگران خواهند سوخت و نه خودش!

بطور قانونی مکرون مجبور نیست تا جبهه مردمی‌نوین را به تشکیل دولت نوین فراخواند، اما هر دولت دیگری هم مکرون سرهم بندی کند فاقد اکثریت مطلق خواهد بود. از هم اکنون حزب «جمهوریخواهان» که در جریان انتخابات دچار انشعاب شد و اقلیت آن به سوی همکاری با حزب نوفاشسیت تجمع ملی کشیده شد، تشکیل دولت ائتلافی با مکرون را رد کرده و گفته است فقط در مجلس مورد به مورد همکاری خواهد کرد، البته در تاریخ 7 اوت زاویه برتراند از حزب جمهوریخواهان اعلام کاندیداتوری برای پست نخست‌وزیری را اعلام کرده است. تعداد 47 نماینده این حزب به اضافه مکرونیست‌ها (168 نماینده) اکثریتی بالاتر از نمایندگان جبهه مردمی‌نوین خواهد داشت ولی بازهم فاقد اکثریت مطلق خواهد بود. لوسی کاسته نخست‌وزیر پیشنهادی جبهه نوین مردمی‌ این اعلام کاندیدتوری زاویه برتراند را «مسخره» خواند.

نتیجه انتخابات زودهنگام مجلس فرانسه به نوعی نوین به «قدرت دوگانه» در جامعه فرانسه شکل داده است. این قدرت دوگانه خود را در مبارزه‌های چپ و سندیکا‌ها برای جلوگیری از بالا رفتن سن بازنشستگی چند ماه قبل از انتخابات مجلس خود را نشان داده بود. در این مبارزه‌ها شدت خشونت پلیس ضدشورش شگفتی جهانیان را برانگیخته بود. دولت مکرون که در مجلس اکثریت مطلق نداشت با استفاده از یک قانون استثنایی بارها مجلس را دور زده و خشم افکار عمومی ‌را به بار آورده بود. این قدرت دوگانه که یک طرف آن جنبش عظیم دنیای کار و طرف دیگر آن حکومت مکرون است مرتب تشدید شده و اکنون نیروی کار هم در «بالا» یعنی مجلس و هم در «پایین» یعنی جنبش توده‌ای دارای اکثریت سازمان یافته است. برپایه همین قدرت دوگانه و شدت و حدت تضادهاست که در فرانسه دولت ائتلافی «چپ و راست» ممکن نیست و از طرف جبهه مردمی‌نوین رد شده است. در گذشته دولت‌های «همزیستی» در فرانسه سابقه دارد که اکثریت نمایندگان، چپ یا راست بوده و رئیس جمهور، چپ و راست مجبور به سپردن دولت به نیروی برتر مجلس بوده است. میتران، شیراک را رئیس دولت کرد و شیراک، لیونل ژوسپن چپ را به ریاست دولت انتخاب کرد، اما اکنون جبهه مردمی‌نوین از اکثریت نسبی برخوردار است و مکرون احساس می‌کند اجباری برای دعوت از آنها برای تشکیل دولت ندارد.

حزب فرانسه نافرمان از هم اکنون لغو بازنشستگی در 64 سال را به مجلس برده است که با شروع کار مجلس به رای‌گیری گذاشته خواهد شد. این روش به این معنا خواهد بود که نمایندگان جبهه نوین می‌توانند تمام قوانینی را که مکرون در طی حکومت خود تصویب کرده است دوباره به صحنه زورآزمایی در مجلس تبدیل کنند. پرسش این است که رویکرد حزب فاشیستی تجمع ملی به این زورآزمایی چه خواهد بود: در صورت امتناع آنها در رای به نفع جبهه مردمی ‌در این یا آن مورد، آنها در افکار عمومی ‌و نزد هوادارن خود به مدافع مکرون تبدیل شده و از صف اپوزیسیون به بیرون پرتاب خواهند شد! نگرانی مکرون در مصاحبه خود همین امکان پیوستن راست افراطی در استیضاح دولت به جبهه نوین مردمی‌ بود.

فرانسه از نظر تاریخ سیاسی در تاریخ چندین سده خود یک کشور استثنایی است. انقلاب کبیر فرانسه، کمون پاریس و مه 68 فرازهایی از این تاریخ هستند. مارکس در کتاب هجدهم لویی پناپارت خود که به زبان فرانسه نوشته است می‌گوید در فرانسه هر بار مبارزه طبقاتی به شکل کامل و قطعی خود را نشان داده است. در عین حال مارکس در ارایه مضمون تاریخ سیاسی فرانسه «دولت بناپارتی» را مورد توجه قرار داده و فورموله می‌کند. در واقع فرانسه 230 سال است که درگیر دولت‌های بناپارتی و «رهبران ناجی» است. ژنرال دوگل یکی از این نمونه‌هاست و مکرون هم خود را بر فراز مبارزه طبقاتی تصور کرده و می‌خواهد رل بناپارتی داشته باشد.

فرانسه برای یک دوره تاریخی شاهد کشاکش «قدرت دوگانه» خواهد بود. در هیچکدام از کشورهای سرمایه‌داری ما شاهد این نوع قدرت دوگانه نیستیم. در صورت تقویت و هدایت درست مبارزه‌های جنبش مردمی ‌و دنیای کار با حذف بخش بزرگی از راست فرانسه از نقش‌آفرینی سیاسی، این قدرت دوگانه می‌تواند باشعار: همه قدرت بدست جبهه نوین مردمی ‌یگانه شود و با تشکیل جمهوری ششم به بناپارتیسم در فرانسه پایان دهد. ( لنین در سخنرانی خود این شعار را مطرح کرد: همه قدرت بدست شوراها)

آیا جبهه مردمی ‌نوین قادر به تثبیت، تقویت و گسترش خود خواهد بود؟

در این سوی موازنه قدرت و قدرت دوگانه تلاش‌های جبهه نوین مردمی‌ قرارگرفته است. اسم جبهه با پیشنهاد فابین روسل رهبر حزب کمونیست فرانسه به حزب سوسیالیست پس از انحلال مجلس بود که مورد پذیرش آنها و سپس حزب نافرمان فرانسه و سبزها قرارگرفت. جبهه نوین مردمی‌ در کنگره آخر حزب کمونیست فرانسه تصویب شده است و پیشنهاد احیای جبهه مردمی‌ هم از طرف خود من در جلسه‌های تدارک کنگره حزب در بخش نانتر تشکیلات حزبی مطرح شده بود (من سابقه 42 سال عضویت در حزب کمونیست فرانسه را دارم). البته این طرح در گوشه‌ای از حزب کمونیست فرانسه در مدارک رسمی ‌مانده بود و از اتفاقات روزگار است که دبیر ملی حزب کمونیست فرانسه این طرح را با حزب سوسیالیست مطرح کرده بود. همین طرح جبهه مردمی‌ را من حدود سه سال پیش کوشش کردم در بین ایرانیان پیش ببرم و بجای ایجاد یک کانون مبارزاتی در پاریس پیشنهاد جبهه مردمی ‌را کرده و خود پلاتفرم آنرا نوشته و در اختیار بیژن رستگار و مجتبی طالقانی قرار دادم که به نظر آنها تشکیل چنین جبهه‌ای زودرس می‌آمد و سپس در کلاب‌هاوس هم اتاق «جبهه فراگیر مردمی» را پایه گذاری کردم و جلسه‌های گسترده‌ای را به توضیح کم و کیف جبهه اختصاص دادم. گزارش تمام روند پذیرفته شدن طرح جبهه از طرف حزب کمونیست و پیگیری آن مفصل به رهبری حزب توده ایران داده شده است.

درادامه طرح جبهه نوین مردمی‌این پیشنهادات را به بحث‌های حزب کمونیست فرانسه مطرح خواهم کرد که التبه به رفقای حوزه حزبی انتقال داده ام:

ـ داشتن سایت جبهه نوین مردمی‌که مرکز اطلاع رسانی رسمی ‌جبهه در فعالیت‌های خود باشد.

ـ فراخوان جبهه مردمی‌نوین برای تشکیل جلسه‌ها در همه نقاط کشور و در تمامی ‌مراکز فعالیت مانند کارخانه‌ها و محله‌ها.

ـ اقدام به تولید کارت عضویت در جبهه و دادن آن به همه کسانیکه مایل به عضویت فردی در جبهه هستند.

ـ تبدیل ایده دمکراسی مشارکتی به مدل کمونهای پاریس و شوراهای روسیه با هدف گرفتن قدرت از کل سرمایه‌داری در فرانسه و یگانه‌سازی قدرت دوگانه موجود در دست جبهه نوین مردمی، از نظر نویسنده دمکراسی مشارکتی که این میزان وفاق نیروهای چپ، دمکرات و پیشرو را برانگیخته است، در صورت سراسری بودن اعمال آن در یک کشور و در تمامی‌عرصه‌ها چیزی بجز نمونه کمونهای پاریس و شوراهای روسیه نخواهد بود. در پیشروی به طرف این هدف مشخص خواهد شد نیروهای چپ فرانسه تا چه حد به امکان واقعی بودن هدف برقراری سوسیالیسم در فرانسه اعتقاد دارند.

سندیکای سرخ س‌ژ‌ت تهدید کرده است در صورتی که مکرون به نتایج انتخابات تن ندهد و از جبهه مردمی‌نوین برای تشکیل دولت دعوت به عمل نیارود دست به تظاهرات، اعتصاب و «نظارت مجلس» خواهد کرد. در واقع قدرت دوگانه از «بالا» اکثریت مجلس از طرف جبهه و از «پایین» ده میلیون رای‌دهنده به این جبهه است که می‌توانند با مبارزه از پایین به اشکال مختلف مکرون را زیر فشار خردکننده بگذارند و حتی شعار استعفای وی را به شعار اصلی خود تبدیل کنند. شاید به قول مارکس این بار هم مبارزه طبقاتی زحمتکشان در فرانسه به کامل‌ترین وجه، خود را نشان دهد!

09/08/2024 – پاریس

پست های مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *